<p class="ql-block">五,閩南童謠的分類 </p><p class="ql-block"> 閩南童謠可以從童謠的性質(zhì)、內(nèi)容和藝術(shù)特點(diǎn)等不同角度分類,這里根據(jù)周長輯教授編著的《閩南童謠500首》的分類法,分為時(shí)政、民俗、動(dòng)植物、日常生活、游戲娛樂和迷謠等六大類。</p><p class="ql-block"> 1.時(shí)政類時(shí)政類的童謠主要反映某些特定歷史事件、社會(huì)面貌和百姓的生活狀態(tài),以及當(dāng)時(shí)人們的人生觀、道德觀等。如:《廈門一條水路通番邦》、《緊跟紅軍鬧革命》、《拍日本》、《中國夢》等。</p><p class="ql-block"> 《廈門一條水路通番邦e6 mng2 zit8 diao2 zui3 loo6 tang5 huan1 bang1》</p><p class="ql-block">風(fēng)蔥風(fēng)蔥,</p><p class="ql-block">hong1 cang1 hong1 cang1,</p><p class="ql-block">捻去腹里空。</p><p class="ql-block">liam5 ki5 bak7 lai6 kang1.</p><p class="ql-block">廈門一條水路通番邦。</p><p class="ql-block">e6 mng2 zit8 diao2 zui3 loo6 tang5 huan1 bang1</p><p class="ql-block">番邦真正遠(yuǎn),</p><p class="ql-block">huan1 bang1 zin1 ziaN5 hng6,</p><p class="ql-block">短命離某離囝心頭酸,</p><p class="ql-block">de3 mia6 li6 bboo3 li6 giaN3 sim1 tao2 sng1,</p><p class="ql-block">三擔(dān)番薯兩擔(dān)芋,</p><p class="ql-block">saN1 daN5 han1 zu2 nng6 daN5 oo6,</p><p class="ql-block">叫?母囝怎樣度?</p><p class="ql-block">gio5 ggun3 bbu3 giaN3 zaiN3 iuN6 doo6? </p><p class="ql-block"> 《緊跟紅軍鬧革命gin3 de5 ang2 gun1 nao6 gik7 bbing6》</p><p class="ql-block">緊跟紅軍鬧革命,</p><p class="ql-block">gin3 de5 ang2 gun1 nao6 gik7 bbing6,</p><p class="ql-block">伓驚流血甲犧牲。</p><p class="ql-block">m6 giaN1 lao2 huih7 gah7 hi1 sing1.</p><p class="ql-block">艱苦拍拼會(huì)出頭,</p><p class="ql-block">gan1 koo3 pah7 biaN5 e6 cut7 tao2,</p><p class="ql-block">則有幸福好光景。</p><p class="ql-block">ziah7u6 hing6 hok7 ho3 gong1 ging3.</p><p class="ql-block"> 《拍日本 pah7 lit8 bun3》</p><p class="ql-block">滾,滾,滾,</p><p class="ql-block">gun3,gun3,gun3,</p><p class="ql-block">逐個(gè)起來拍日本。</p><p class="ql-block">dak8 e2 ki3 lai2 pah7 lit8 bun3.</p><p class="ql-block">伊占?所在,</p><p class="ql-block">i1 ziam5 lan3 soo3 zai6,</p><p class="ql-block">伊搶?錢銀,</p><p class="ql-block">i1 ciuN3 lan3 ziN2 ggun2,</p><p class="ql-block">伊刣?百姓,</p><p class="ql-block">i1 tai2 lan3 beh7 siN5,</p><p class="ql-block">伓互?生存。</p><p class="ql-block">m6 hoo6 lan3 sing1 zun2.</p><p class="ql-block">滾,滾,滾,</p><p class="ql-block">gun3,gun3,gun3,</p><p class="ql-block">逐個(gè)起來拍日本。</p><p class="ql-block">dak8 e2 ki3 lai2 pah7 lit8 bun3.</p><p class="ql-block">有的拍前鋒,</p><p class="ql-block">u6 e pah7 zing2 hong1,</p><p class="ql-block">有的做后盾。</p><p class="ql-block">u6 e zue5 ao6 dun3.</p><p class="ql-block">刀揭好,銃比準(zhǔn),</p><p class="ql-block">do1 giah8 ho3,cing5 bi3 zun3,</p><p class="ql-block">逐個(gè)和齊拍日本。</p><p class="ql-block">dak8 e2 ho2 zue2 pah7 lit8 bun3.</p><p class="ql-block">將日本侵略兵,</p><p class="ql-block">ziong1 lit8 bun3 cim1 liok8 bing1,</p><p class="ql-block">拍甲變涂粉。pah7 gah7 biN5 stoo2 hun3. </p><p class="ql-block"> 《中國夢diong1 gok7 bbang6》</p><p class="ql-block">華夏歷史五千年,</p><p class="ql-block">hua6 ha6 lik8 su3 ggoo6 cing1 ni2,</p><p class="ql-block">炎黃囝孫有智慧。</p><p class="ql-block">Iam6 hong2 giaN3 sun1 u6 di5 hui6。</p><p class="ql-block">中華文明咱創(chuàng)造,</p><p class="ql-block">diong1 hua2 bbun2 bbing2lan3 cong5 zo6,</p><p class="ql-block">九州大地照光輝。</p><p class="ql-block">giu3 ziu1 dua6 due6 zio5 gong1 hui1。</p><p class="ql-block">如今提出“中國夢”,</p><p class="ql-block">lu2 gim1 te2 cut7“diong1 gok8 bbang6”</p><p class="ql-block">人人拍拼立壯志。</p><p class="ql-block">lang2 lang2 pah7 biaN5 lip8 zong5 zi5。</p><p class="ql-block">實(shí)現(xiàn)國強(qiáng)民富日,</p><p class="ql-block">sit8 hian6 gok7 giong2 bbin2 hu5 lit8,</p><p class="ql-block">震動(dòng)世界感動(dòng)天。</p><p class="ql-block">zin5 dong6 se5 gai5 gam3 dong6 tiN1。</p><p class="ql-block"> 2.民俗類</p><p class="ql-block"> 民俗類童謠主要表現(xiàn)閩南地區(qū)幾個(gè)重要節(jié)日的民俗活動(dòng),以及閩南人敬天愛人、忠孝仁義的道德風(fēng)尚。如:《新正歌》、《中秋博餅》、《廿四節(jié)氣歌》等。</p><p class="ql-block"> 《新正歌 sin1 ziaN1 gua1》</p><p class="ql-block">初一早,cue1 ti7 za3,</p><p class="ql-block">初二早,cue1 li6 za3,</p><p class="ql-block">初三睏到飽。cue1 saN1 kun5 gao5 ba3.</p><p class="ql-block">初四神落地,cue1 si5 sin2 loh8 due6,</p><p class="ql-block">初五隔開,cue1 ggoo6 geh7 kui1,</p><p class="ql-block">初六壅肥。cue1 lak8 ing5 bui2.</p><p class="ql-block">初七七元,cue1 cit7 cit7 gguan2,</p><p class="ql-block">初八完全,cu1 bueh7 uan2 zuan2,</p><p class="ql-block">初九天公生,cue1gao3 tiN1 gong1 siN1,</p><p class="ql-block">初十地媽生。cue1 zap8 de6 ma3 siN1.</p><p class="ql-block">十一請(qǐng)囝婿,zap8 it7 ciaN3 giaN3 sai5,</p><p class="ql-block">十二轉(zhuǎn)來拜,zap8 li6 dng3 lai2 bai5,</p><p class="ql-block">十三食飲糜配芥菜。zap8 saN1 ziah8 am3 bbe2 pe5 gua5 cai5.</p><p class="ql-block">十四搭燈棚,zap8 si5 dah7 ding1 biN2,</p><p class="ql-block">十五上元暝。zap8 ggoo6 siong6 gguan2 mi2.</p><p class="ql-block"> 《中秋博餅diong1 ciu1 buah8 biaN3》</p><p class="ql-block">中秋月圓像明鏡,</p><p class="ql-block">diong1ciu1ggeh8 iN2ciuN6 bbing2giaN5,</p><p class="ql-block">耀甲四界光映映。</p><p class="ql-block">cio6 gah7 si5 gue5 gng1 iaN5 iaN5.</p><p class="ql-block">家家戶戶博月餅,</p><p class="ql-block">ge1 ge1 hoo6 hoo6 buah8 ggeh8 biaN3,</p><p class="ql-block">骰仔摑甲大細(xì)聲。</p><p class="ql-block">dao6 a3 gok8 gah7 dua6 sue5 siaN1.</p><p class="ql-block">阿公博著狀元餅,</p><p class="ql-block">a1 gong1 buah8 dioh8 ziong6 gguan2 biaN3,</p><p class="ql-block">博了分互逐個(gè)食。</p><p class="ql-block">buah8 liao3 bun1 hoo6 dak7 e2 ziah7.</p><p class="ql-block">逐個(gè)那食那多謝,</p><p class="ql-block">dak7 e2 na3 ziah8 na3 do1 sia6,</p><p class="ql-block">祝伊出運(yùn)大好額。</p><p class="ql-block">Ziok7 i1 cut7 un6 dua6 ho3 ggiah8.</p><p class="ql-block"> 《廿四節(jié)氣歌 liap8 si5 zueh7 kui5 gua1》一年節(jié)氣廿四個(gè),</p><p class="ql-block">zit8 ni2 zueh7 kui5 liap8 si5 e2,</p><p class="ql-block">?用歌詩共伊編。</p><p class="ql-block">lan3 ing6 gua1 si1 ga6 i1 bian1.</p><p class="ql-block">春雨驚春清谷天,</p><p class="ql-block">cun1 u3 ging1 cun1 cing1 gok7 tian1,</p><p class="ql-block">夏滿芒夏兩暑連,</p><p class="ql-block">ha6 bbuan3 bbong2 ha6 liong3 su3 lian2,秋處白秋寒霜降,</p><p class="ql-block">ciu1 cu5 bik8 ciu1 han2 song1 gang5,</p><p class="ql-block">冬雪雪冬小大寒。</p><p class="ql-block">dong1 suat7 suat7 dong1 siao3 dai6 han2.</p><p class="ql-block">每月兩節(jié)固定日,</p><p class="ql-block">mui3 ggeh8 nng6 zueh7 goo5 ding6 lit8,</p><p class="ql-block">頂半年是六二一,</p><p class="ql-block">ding3 buaN5 ni2 si6 liok8 li6 it7,</p><p class="ql-block">下半年是八二三,</p><p class="ql-block">e6 buaN5 ni2 si6 bat7 li6 sam1,</p><p class="ql-block">最多相差一兩日。</p><p class="ql-block">zue5 zue6 sio (saN)1 ca1 zit8 nng6 lit8.</p><p class="ql-block"> 3.動(dòng)植物類</p><p class="ql-block"> 閩南四季如春,在山海之間生長繁衍著許多動(dòng)植物 ,因此也產(chǎn)生了許多描寫動(dòng)植物的童謠。如:《十二個(gè)月果子歌》、《四季菜色歌》、《我是大水?!?、《章魚》。</p><p class="ql-block"> 《十二個(gè)月果子歌》</p><p class="ql-block">正月甘蔗節(jié)節(jié)長,</p><p class="ql-block">二月青果雙頭黃,</p><p class="ql-block">三月梅仔酸糾糾,</p><p class="ql-block">四月枇杷滿山村,</p><p class="ql-block">五月楊梅紅貢貢,</p><p class="ql-block">六月蓮藕水中央,</p><p class="ql-block">七月荔枝人人愛,</p><p class="ql-block">八月龍眼送上門,</p><p class="ql-block">九月紅柿甜佫軟,</p><p class="ql-block">十月金桔滿山園,</p><p class="ql-block">十一月弓蕉雙頭翹,</p><p class="ql-block">十二月柑仔用籠裝。</p><p class="ql-block"> 《四季菜色歌》</p><p class="ql-block">正蔥二韭,三月蕹菜匏。</p><p class="ql-block">四茄五苦瓜,六七韭菜花。</p><p class="ql-block">八月白,九月紅,</p><p class="ql-block">十月高麗甲煙筒。</p><p class="ql-block">十一菜花芹菜蒜,</p><p class="ql-block">十二冬筍菠菱樣樣全。</p><p class="ql-block"> 《我是大水牛 》</p><p class="ql-block">我是大水牛,行路慢躇躇,</p><p class="ql-block">腹肚飯量大,食草伓食瓠。</p><p class="ql-block">作穡出大力,犁田真功夫。</p><p class="ql-block">拖車行遠(yuǎn)路,從來無厾龜。</p><p class="ql-block">人人攏阿咾,我是實(shí)力牛。 </p><p class="ql-block"> 《章魚》</p><p class="ql-block">章魚圓頭長骹須,大海為家四界泅。</p><p class="ql-block">拄著強(qiáng)敵放烏煙,保護(hù)家己安全溜。</p><p class="ql-block">章魚營養(yǎng)真豐富,煠熟拿來配燒酒。</p><p class="ql-block">食了一塊續(xù)一塊,搖頭拌耳撚喙須。</p><p class="ql-block"> 4.日常生活類</p><p class="ql-block"> 日常生活題材的童謠可以說是包羅萬象,有千百年傳唱不衰的搖籃歌和育兒歌,有生活情感和生活知識(shí),有家庭倫理道德等,以兒童的視角來看待成年人的世界,從中獲得教育與啟發(fā)。例如:《搖藍(lán)歌》、《大食神》、《落大雨,透大風(fēng)》、《對(duì)待爸母著孝順》 </p><p class="ql-block"> 《搖籃歌》</p><p class="ql-block"> 唔唔搖,唔唔睏,一瞑大一寸。</p><p class="ql-block">唔唔搖,唔唔惜,一暝大一尺。</p><p class="ql-block">搖囝日落山,抱囝金金看。</p><p class="ql-block">囝是我心肝,驚伊受風(fēng)寒。</p><p class="ql-block">攏是一樣囝,哪有兩心情。</p><p class="ql-block">丈夫也著疼,查某嗎愛成。</p><p class="ql-block"> 《大食神》</p><p class="ql-block">大食神,孝男面。</p><p class="ql-block">見著食,沖頭陣。</p><p class="ql-block">做工課,行后面。</p><p class="ql-block">借人錢,好笑神。</p><p class="ql-block">討伊錢,叫伓應(yīng)。</p><p class="ql-block">討人厭,得人猌。</p><p class="ql-block">伓改變,人看輕。</p><p class="ql-block">要改變,著趁緊。</p><p class="ql-block"> 《落大雨,透大風(fēng)》</p><p class="ql-block">落大雨,透大風(fēng),</p><p class="ql-block">烏天暗地(耳真)雷公。</p><p class="ql-block">伓通沃雨樹骹行,</p><p class="ql-block">則(勿會(huì))去互雷公摃。</p><p class="ql-block">落大雨,透大風(fēng),</p><p class="ql-block">烏天暗地(耳真)雷公。</p><p class="ql-block">門口積水行(勿會(huì))通,</p><p class="ql-block">覕在厝里第一爽。</p><p class="ql-block"> 《 對(duì)待爸母著孝順 》</p><p class="ql-block">對(duì)待爸母著孝順,</p><p class="ql-block">兄弟姊妹(勿愛)算論。</p><p class="ql-block">有孝爸母是美德,</p><p class="ql-block">日后會(huì)出好囝孫。</p><p class="ql-block">世間一代傳一代,</p><p class="ql-block">孝順爸母理應(yīng)該。</p><p class="ql-block">不仁不義家會(huì)敗,</p><p class="ql-block">家庭和睦福自來。</p><p class="ql-block"> 5.游戲娛樂類</p><p class="ql-block"> 游戲娛樂類童謠涉及閩南一些有趣的童玩游戲,童謠的內(nèi)容往往與游戲的動(dòng)作一致,有一定的情節(jié),活潑有趣。例如:《掩呼雞》、《獻(xiàn)沙包》</p><p class="ql-block"> 《 掩呼雞 》</p><p class="ql-block">掩呼雞,走(勿會(huì))離,</p><p class="ql-block">一要掠,一要覕。</p><p class="ql-block">咮咮咮,來找你,</p><p class="ql-block">找若有,金交椅,</p><p class="ql-block">找若無,大骹櫼。</p><p class="ql-block">找的找,覕?shù)囊敚?lt;/p><p class="ql-block">走過來,執(zhí)過去,</p><p class="ql-block">掠著替身真趣味。</p><p class="ql-block"> 《 獻(xiàn)沙包 》</p><p class="ql-block">獻(xiàn)沙包,念新歌,</p><p class="ql-block">我開頭,你來續(xù)。</p><p class="ql-block">一放雞,二放鴨,</p><p class="ql-block">三分開,四合倚。</p><p class="ql-block">五拍胸,六搭肩,</p><p class="ql-block">七搓手,八弄球。</p><p class="ql-block">九摸鼻,十揪耳。</p><p class="ql-block"> 6. 迷謠猜答類</p><p class="ql-block"> 迷謠猜答類即引導(dǎo)兒童猜測謎底的童謠。這類童謠可以鍛煉兒童的思考能力,幫助兒童增加學(xué)識(shí)和智力,并對(duì)培養(yǎng)兒童的觀察和分析能力有積極的作用。如:《頭尖尾尖》、《騰云駕霧不簡單》、《一藤連萬家》</p><p class="ql-block"> 《頭尖尾尖 》</p><p class="ql-block">頭尖尾尖,</p><p class="ql-block">放屎臭薟薟,</p><p class="ql-block">上桌無人嫌。</p><p class="ql-block">【提示】打一動(dòng)物(家禽類)。</p><p class="ql-block">【謎底】雞。</p><p class="ql-block"> 《騰云駕霧不簡單》</p><p class="ql-block">騰云駕霧不簡單,</p><p class="ql-block">施恩布雨在人間。</p><p class="ql-block">家有珠寶平常事,</p><p class="ql-block">統(tǒng)領(lǐng)兵將千百萬。</p><p class="ql-block">【提示】打一動(dòng)物</p><p class="ql-block">【謎底】龍</p><p class="ql-block"> 《一藤連萬家 》</p><p class="ql-block">一藤連萬家,</p><p class="ql-block">一粒像匏瓜。</p><p class="ql-block">匏瓜(勿會(huì))長大,</p><p class="ql-block">逐瞑會(huì)開花。</p><p class="ql-block">【提示】打一日用品。</p><p class="ql-block">【謎底】電燈。</p><p class="ql-block"> 結(jié)束語:</p><p class="ql-block"> 作為民間文學(xué)藝術(shù)的一種形式,閩南童謠的價(jià)值在于它不僅是兒童學(xué)習(xí)語言、認(rèn)識(shí)社會(huì),培養(yǎng)審美意識(shí)和能力的有效工具,還在于能激發(fā)孩子們的想象力和創(chuàng)造力;它通過簡練的語言和生動(dòng)的形象,帶領(lǐng)孩子們進(jìn)入充滿奇思妙想的世界,使他們?cè)跉g樂的學(xué)習(xí)氛圍中得到教育和啟迪;閩南童謠承載著閩南文化區(qū)域的風(fēng)土人情和價(jià)值觀,通過一代代的傳唱成為一種文化傳承,使得這些寶貴的文化遺產(chǎn)得以延續(xù)和發(fā)展。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block"><br></p>