<p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在晉東北有一個(gè)擁有2200多年歷史,卻毫不起眼,低調(diào)的幾乎讓人不識(shí)的小城~繁峙。這個(gè)北靠恒山,南臨五臺(tái),東接平型,西連雁門(mén),地處滹沱河谷的古城,始建于春秋時(shí)期晉國(guó),戰(zhàn)國(guó)屬趙,秦漢時(shí)屬代郡,隋開(kāi)皇十八年(598年)始名繁峙。據(jù)說(shuō),因地處四大佛教名山五臺(tái)山之北,寺廟繁多而得此名。這山中小縣,歷史上究竟藏有多少寺廟,我還真不知,但有幾座可稱(chēng)得上是“國(guó)寶”級(jí)了……這次夏日西行,將其作為出京第一站甚好!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?天巖村</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"><i>巖山寺</i></b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">始建于金正隆三年(1158年)的巖山寺,位于繁峙縣南峪口天巖村,是五臺(tái)山外廟之一。雖說(shuō)規(guī)模不大,但其歷史文化價(jià)值卻不容小覷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">小巧的巖山寺門(mén)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">“巌山寺”匾額</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鐘樓</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">巖山寺的主要看點(diǎn),全部集中在“南殿”,即文殊殿內(nèi),它也是寺內(nèi)唯一僅存的金代建筑,殿內(nèi)彩塑水月觀音、脅侍、天王及文殊坐騎,雖殘破不堪,但生動(dòng)的造型和精湛的工藝,充分展現(xiàn)了金代雕塑藝術(shù)的高超水準(zhǔn)。更令人叫絕的是殿內(nèi)殘存近百平方米壁畫(huà),出自金代宮廷畫(huà)師王逵之手,在金大定七年(1167年)繪制完成。其不僅具有極高的藝術(shù)價(jià)值,還是研究宋、金時(shí)期歷史、社會(huì)、宗教的重要資料。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">全寺僅存的金代建筑~“南殿”文殊殿</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">即使身殘也遮不住“倒座”水月觀音的美,那種靈動(dòng)、飄逸的神韻,雖歷900年蒼桑洗染,仍然能透過(guò)視覺(jué),直擊觀看者的心靈……</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">身型健美的力士塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">孔武有力的天王塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">文殊菩薩的坐騎,還在等待主人的歸來(lái)……</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">“脅侍”塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">看前面矮小的那尊塑像身型,似乎是為文殊牽“獅”墜鐙的仆從……</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">從殘存的幾尊彩塑,仍能體現(xiàn)出人體曲線的美感,千年前的無(wú)名雕塑者,若在今天,絕對(duì)當(dāng)?shù)闷稹按髱煛钡姆Q(chēng)號(hào)!</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">殿內(nèi)壁畫(huà)雖然模糊,仍能看出是以佛教經(jīng)傳故事為主題,但畫(huà)中包含了帝王將相、宮妃才女、農(nóng)、工、商等各色人物形象,以及宮廷樓閣、酒肆茶樓、旗仗車(chē)輛等場(chǎng)景,則充分反映出北宋時(shí)期的社會(huì)風(fēng)貌。據(jù)說(shuō),巖山寺壁畫(huà)與晉南芮城永樂(lè)宮壁畫(huà)並稱(chēng)山西壁畫(huà)雙壁……</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">村口觀音閣</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《清平樂(lè)·游巖山寺》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">巖山古寺,靜掩千年事。殘像難掩觀音美,悲憫眸光凝世。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">壁間畫(huà)卷長(zhǎng)留,金代彩墨盈眸。佛國(guó)塵寰并繪,傳奇漫溯千秋。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"><i>三圣寺</i></b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?位于于繁峙砂河鎮(zhèn)西沿口村的三圣寺,因其主殿供奉華嚴(yán)三圣而被稱(chēng)為“三圣寺”。其始建年代不祥,據(jù)記載,寺內(nèi)大雄寶殿(三圣殿)是金代建筑,其余則為元、明、清后世各朝所修建。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">坐北朝南的三圣寺,由前后兩進(jìn)院落組成。中軸線上依次為影壁、前院山門(mén)、鐘鼓樓、東西配殿和地藏殿,及后院東西配殿、大雄寶殿與禪堂。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鐘樓</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鼓樓</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">前院山門(mén)及東西兩廂</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">地藏殿</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">地藏菩薩塑像(明代)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">天王塑像及身后壁畫(huà)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">觀音塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">洛迦山護(hù)法塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">金代建筑大雄寶殿(三圣殿)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">殿中供奉的華嚴(yán)三圣塑像及明代壁畫(huà)。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">殿中有彩塑14尊,6尊為元代所塑,8尊為明代所塑。四壁繪滿壁畫(huà),皆為明代遺存。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">殿中房梁上留下的元代維修遺跡</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">殿中壁畫(huà)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">金代斗拱及梁架</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">禪院幽幽</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">三圣寺前古木蔭蔭</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《浪淘沙·游三圣寺》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">古寺屹砂河,歲月滄桑。苔侵石徑印興亡。彩塑壁畫(huà)藏妙韻,靜訴流光。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">寶殿沐殘陽(yáng),梵音悠揚(yáng)。禪心一片禮佛忙。幾度風(fēng)云皆過(guò)眼,余韻悠長(zhǎng)。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"><i>公主寺</i></b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">極富傳奇色彩的公主寺,位于繁峙縣東南15公里的公主村(空如村),始建于北魏,是北魏孝文帝四女城信公主為避紅塵之苦,出家修行所建,現(xiàn)存殿堂均為明代建筑,屬五臺(tái)山北臺(tái)外寺廟。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">關(guān)于公主寺傳說(shuō)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">繁峙民間傳說(shuō)一,北魏孝文帝四公主,看破紅塵,在此建廟修行,此地名為公主村,寺名公主寺。附馬不舍,亦追隨公主,在旁建廟出家,稱(chēng)為附馬廟??胺Q(chēng)“不負(fù)如來(lái)不負(fù)卿”之典范。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">傳說(shuō)二,城信公主天生麗質(zhì),又有鮮卑人的豪放性格,她不顧皇家指婚貴族紈绔,卻愛(ài)上了漢族士大夫、吏部尚書(shū)崔玄伯的孫子崔恂,二人私定終身,卻因崔是漢人,為鮮卑貴族所反對(duì)。雖說(shuō)孝文帝是北魏最開(kāi)明的帝王,但執(zhí)政初期也忌憚鮮卑貴族勢(shì)力。城信公主一氣之下,離宮出走。崔恂被捕下獄,酷刑之下,初心不變,傷重而亡。公主聞?dòng)嵰獮榇蘩裳城?,被貼身丫鬟勸下,皈依佛門(mén),與青燈古佛相伴余生。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">兩個(gè)傳說(shuō)雖大相徑庭,但結(jié)局都是墮入空門(mén),與青燈古佛相伴余生。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">據(jù)載,隋唐年間公主寺毀于兵火,唐初曾有一尼,在原址掘得尺壁(古玉器),獻(xiàn)給武則天,武則天敕令原址重建公主寺。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?現(xiàn)在的公主寺是明代遷建,座北向南,有三進(jìn)院落,依次為山門(mén)、過(guò)殿、大雄寶殿、后殿等,占地約4000余平方米,其建筑結(jié)構(gòu)仿似唐代佛光寺,只不過(guò)不如佛光寺那般雄偉壯觀。寺內(nèi)最有價(jià)值的是過(guò)殿與大雄寶殿,均為明代建筑,殿內(nèi)明代彩塑、懸塑及壁畫(huà)技藝精湛,栩栩如生,堪稱(chēng)“雙絕”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">公主寺山門(mén)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">過(guò)殿亦稱(chēng)“毗盧殿”,面闊進(jìn)深各三間,殿內(nèi)保存有明正德元年(1506年)彩塑毗盧佛、文殊、普賢及十八羅漢像30余尊,形態(tài)逼真,色彩鮮明??上鲜兰o(jì)九十年代,由于公主寺兩次被盜,十八羅漢僅余三尊完整,其他十五尊羅漢頭是后配的。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">殿內(nèi)正中為釋迦牟尼座像,大梵天王與帝釋天王分立左右。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">彩塑釋迦牟尼佛與十八羅漢</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">形態(tài)各異,色彩鮮明的十八羅漢</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">凝思苦想的修行者</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">文殊菩薩塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">普賢菩薩塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">細(xì)數(shù)修行經(jīng)歷</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">洞中修行者</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">身穿紅色袈裟的思想者</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">慈眉善目的羅漢</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">楞……</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">手持匕首的羅漢</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">一臉哀愁的伏虎羅漢</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">雙目微睜,似乎悟出點(diǎn)什么?</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">四人談</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">形態(tài)各異</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">倒座觀音塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">門(mén)窗緊閉的大雄殿,是明宏治十六年(1503年)重修,內(nèi)設(shè)佛壇,壇上塑有釋迦牟尼、藥師佛、阿彌陀佛(華嚴(yán)三圣),釋迦牟尼佛前塑有迦葉、阿難二尊者,精美絕倫。殿內(nèi)四壁皆為明代壁畫(huà),以盧舍那佛和彌勒佛為中心,300多人物面佛而立,大者1米,小者60厘米,線條流暢,內(nèi)容豐富,尤其是其色彩鮮明,紅綠相間,視覺(jué)沖擊力極強(qiáng),為山西古壁畫(huà)之精品!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">經(jīng)與年近80,守廟40余年的屈大哥協(xié)商,可入殿近距離觀看。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">釋迦牟尼佛及迦葉、阿南塑像</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">精美絕倫的明代壁畫(huà)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">東跨院的奶奶廟</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">對(duì)面坡上的龍王廟,好像就是傳說(shuō)中的“附馬廟”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">山西鄉(xiāng)間小廟眾多,其中可列入國(guó)寶級(jí)的不少,更兼門(mén)前車(chē)馬稀,游人少,確為晉游之選項(xiàng)。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《西江月·詠公主寺》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">古剎深藏山崖,傳說(shuō)漫染煙霞。公主殉情怨無(wú)涯,留得芳名傳罷。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">壁上丹青依舊,金妝彩墨堪夸。佛天人物繪繁華,一眼千年入畫(huà)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">遠(yuǎn)處山中的佛塔</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">代州古城是中國(guó)古代北境著名的邊塞重鎮(zhèn),也是州、郡、道的軍政治所。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">建于明洪武七年(1374年)的邊靖樓在古城中央,取靖邊安民之意,是古代守望、指揮作戰(zhàn)的軍事設(shè)施。南懸巨匾兩塊,一為“聲聞四達(dá)”,一為“雁門(mén)第一樓”,北懸長(zhǎng)8米寬3米巨匾一塊,上書(shū)“威鎮(zhèn)三關(guān)”四個(gè)大字。代州邊靖樓與應(yīng)縣木塔齊名,素有“代州鼓樓應(yīng)縣塔,正定府的大菩薩”之稱(chēng)。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">遠(yuǎn)眺邊靖樓</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">樓前“天朝良弼”牌坊</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">建于隋仁壽元年(601年)的阿育王塔,時(shí)稱(chēng)“龍興”塔,原為木塔,幾經(jīng)焚毀,元世祖忽必烈至元十二年(1275年)改建磚塔,俗稱(chēng)白塔。其塔造型秀美,穩(wěn)健挺拔,是中國(guó)藏傳佛塔中的佳作。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">毛主席東渡黃河去西柏坡時(shí)路居代縣舊居紀(jì)念館。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《浪淘沙·代州懷古》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">危樓聳代州,風(fēng)卷殘秋。檐鈴曾伴胡馬啾,表里山河連古塞,往事難休。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">古塔鎮(zhèn)荒丘,佛影長(zhǎng)留。歷經(jīng)風(fēng)雨幾度秋,憑吊千年興廢事,滹沱東流。</span></p>