<p class="ql-block">圖注:陸儼少《江濤萬(wàn)古峽》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">〇美篇《山水畫巨擘陸儼少》共選錄陸儼少各個(gè)時(shí)期的書畫作品80余幅,其中,山水畫69幅(來(lái)源見(jiàn)本篇末頁(yè)),書法10幅(來(lái)源隨圖標(biāo)識(shí)),其他若干幅。同時(shí),匯錄書畫界專業(yè)人士評(píng)論或題跋若干則,并附錄筆者隨感詩(shī)詞若干首。是為序。(一群2025年12月15日晚于滬上興園)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《大匡山勝境圖》</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《翠嶺春融碧江水暖》</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少像</p><p class="ql-block">〇陸儼少(1909--1993) 中國(guó)書畫家、美術(shù)教育家。原名同祖、砥,字宛若,別署丸皮道人,江蘇嘉定(今屬上海市)人。1927年從馮超然習(xí)山水畫。抗日戰(zhàn)爭(zhēng)時(shí)至四川,抗戰(zhàn)勝利后乘木筏東歸,親歷三峽險(xiǎn)水,熟觀洄伏激蕩之狀甚詳,遂畫云畫水而成獨(dú)步。作畫出自“四王”,上接宋元,創(chuàng)有“留白”、“墨塊”、“鉤云”、“畫水”和“勾點(diǎn)潑融合”等技法,筆沉墨酣,自開(kāi)新風(fēng)。精書法,得力于楊凝式和龍門二十品。曾任中國(guó)美術(shù)家協(xié)會(huì)理事、浙江畫院院長(zhǎng)、浙江美術(shù)學(xué)院教授等。有《山水畫芻議》、《陸儼少畫集》、《中國(guó)名山勝景圖》等。(《辭海》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《黃山煙雨》</p><p class="ql-block">款識(shí):漫將一硯梨花雨,潑濕黃山幾段云,縱是王維稱畫手,清奇難向筆頭分。儼少寫生。</p> <p class="ql-block">圖注:《杜少陵入蜀詩(shī)意圖》第一幀《發(fā)同谷縣》</p><p class="ql-block">〇湯哲明評(píng)論: 精英色彩濃郁的南宗正脈自20世紀(jì)初因藝術(shù)平民化潮流而趨式微,緣其尚筆墨,重文敦品的合理性,終于20世紀(jì)末再度復(fù)興。在創(chuàng)作領(lǐng)域包括理論界推動(dòng)這次復(fù)興最為關(guān)鍵性的人物,正是陸儼少。陸氏的成功,撇開(kāi)時(shí)代因素,緣其對(duì)南宗的深刻認(rèn)識(shí)與經(jīng)長(zhǎng)期磨礪所取得的成就,與此同時(shí),這最終也成就了他在的近現(xiàn)代繪畫史上的地位與意義。”(《他引領(lǐng)了南宗正脈在20世紀(jì)晚期的復(fù)興---陸儼少的藝術(shù)史意義應(yīng)該這樣認(rèn)識(shí)》)</p> <p class="ql-block">圖注:《杜少陵入蜀詩(shī)意圖》第三幀《白沙渡》</p><p class="ql-block">〇陸儼少的繪畫,是形成于明清之交的“南宗正脈”在近代的延續(xù)與發(fā)展。他以超卓的天分超越大批同儕,樹(shù)立了自己獨(dú)樹(shù)一幟且足以比肩先賢的風(fēng)格,令南宗正統(tǒng)派在近代的頹勢(shì)與表現(xiàn)現(xiàn)實(shí)的特殊時(shí)代里舊貌換新。難能可貴的是,他非但憑借自身的努力保留了南畫正統(tǒng)的遺脈,使之如幽澗般潺湲至改革開(kāi)放的新時(shí)期,更促其在關(guān)注繪畫本身、傳統(tǒng)文藝回歸的時(shí)代重新煥發(fā)光彩。與此同時(shí),他推動(dòng)了對(duì)南宗領(lǐng)袖人物及其理論的重新認(rèn)識(shí),深刻地影響了江南藝壇,并漸擴(kuò)展至北方。(湯哲明)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《宋人詩(shī)意圖冊(cè)》(之一)</p><p class="ql-block">〇陸儼少與前輩吳湖帆亦師亦友的交游中,不但進(jìn)一步強(qiáng)化了自己南宗傳人的身份,更為他日后登上上海中國(guó)畫院這一新中國(guó)成立后的國(guó)畫專業(yè)平臺(tái),鋪平了道路。憑借馮超然與吳湖帆的交誼,新中國(guó)成立后陸儼少進(jìn)入上海中國(guó)畫院,屬于天然的吳湖帆的班子。這個(gè)“班子”乃是20世紀(jì)中后期直至新千年守護(hù)南宗正統(tǒng)的主力。其中,陸儼少以過(guò)人的才學(xué)與特殊的機(jī)緣,最終成為在創(chuàng)作界產(chǎn)生最大影響的一代宗師。(湯哲明)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《宋人詩(shī)意圖冊(cè)》(之九)</p><p class="ql-block">〇臺(tái)灣出版《雄獅美術(shù)》1984年第四期評(píng)論:他(陸儼少)的繪畫既包涵著濃厚的傳統(tǒng)精神,又具有使人耳目一新的抽象意味。傳統(tǒng)畫家們認(rèn)為他是位承先啟后的巨匠,而新派畫家亦贊譽(yù)他為膽色過(guò)人,深具創(chuàng)見(jiàn)的現(xiàn)代畫家。這位左右逢源的畫家究竟是何方神圣呢?他就是近年來(lái)頗受藝壇矚目的人物---陸儼少。(《陸儼少談藝錄》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《碧山閑云圖》</p><p class="ql-block">〇蕭平評(píng)述: 記得美國(guó)納爾遜博物館,曾擬于80年代末舉辦陸儼少回顧大展,把他定位于中國(guó)最后一位文人畫大家。中國(guó)的文人畫傳統(tǒng)已經(jīng)有了千年的歷史,大約不會(huì)就此斷絕,而陸儼少,作為中國(guó)文人畫在當(dāng)代的集大成者,則是當(dāng)之無(wú)愧的。(《胸中一段奇---陸儼少藝術(shù)試論》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《仿荊浩筆法意》(1927)</p><p class="ql-block">款識(shí):云迷古木千章秀,山抱晴川一掌平。仿荊浩筆法意。丁卯春仲儼少陸砥寫。</p><p class="ql-block">邊跋:昔賢云:藝有氣韻,學(xué)有醇駁,可于詩(shī)書畫見(jiàn)之。予奉手儼翁三十余年,每覺(jué)其醇醇味永。此圖是翁弱冠前之作,居然沉穩(wěn)如斫輪手。蓋翁之性靜情逸,故能容止若思;畫之曠遠(yuǎn)綿邈,故能馳譽(yù)丹青。千文之句,殆為翁而發(fā)。因思其醇由讀書來(lái),非可強(qiáng)致。三復(fù)諦玩彌殷佩仰。丁丑(1997)長(zhǎng)至,劉旦宅題記。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《杜甫詩(shī)意》</p><p class="ql-block">款識(shí): 日長(zhǎng)惟鳥(niǎo)雀,春遠(yuǎn)獨(dú)柴荊。書博友兄法正,儼少擬元四家法。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《洞庭莫釐峰》(1951)(橫看)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《?庭山色圖》(橫看)(1951)</p><p class="ql-block">款識(shí):東?庭山法海塢,其上則莫釐峰也。辛卯春日,為藜青友契寫。陸儼少。</p><p class="ql-block">后跋一: 煙波云岫,瞬息變幻,洞庭縱橫,盡在筆墨之中。乙亥(1995)冬日題陸儼少洞庭山色圖卷。壯暮翁謝稚柳巨鹿園居。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">后跋二: 陸儼少先生筆具造化之工,落墨便有宋人之工、元人之韻。仆曾見(jiàn)其寫少陵秋興八景小卷,景物變幻,賦色沉古。雖黃鶴山樵不足過(guò)也。今復(fù)觀此雙卷,水墨沉厚,源于董巨。青綠秀蒨,依稀停云家法,乃知大手筆,固無(wú)所不能也。(略)丙子(1996)冬日,啟功時(shí)年八十又四</span></p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《憶巴蜀山水》(1954)</p><p class="ql-block">款識(shí):此寫嵐容潑翠,蔚然蓊勃之景。憶在巴蜀,當(dāng)孟夏時(shí),每鄉(xiāng)居閑步,往往見(jiàn)之正,不必名山勝境始克有此。一九五四年九月,陸儼少并記。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《唐人詩(shī)意圖》(1954)</p><p class="ql-block">款識(shí): 中庭地白樹(shù)棲鴉,涼露無(wú)聲濕桂花。今夜月明人盡望,不知秋思屬誰(shuí)家。寫唐人詩(shī)意,奉寄邦達(dá)知契長(zhǎng)安。甲午十月,陸儼少</p> <p class="ql-block">圖注陸儼少《秋涉圖》(1955)</p><p class="ql-block">〇童清仁評(píng)述:儼少先生主張為學(xué)當(dāng)“十分功夫,四分讀書,三分寫字,三分畫畫”,把讀書放在第一位,儼少先生正是這樣,幾十年博覽群書,茹古涵今,才在書畫藝術(shù)上獨(dú)樹(shù)一幟的。讀《陸儼少詩(shī)文題跋手稿》給我的感覺(jué),其詩(shī)是山水之詩(shī),其文是山水之文,其書法猶如寫意山水,奇拙多變,真情盡見(jiàn),是儼少先生寄情山水之抒懷。(《陸儼少詩(shī)文題跋手稿·前言》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《江山勝覽》(青綠山水)(1955)</p><p class="ql-block">款識(shí):江山勝覽,寫似海粟仁丈指正。乙未冬月,陸儼少。</p><p class="ql-block">〇陸亨記述:父親不止一次地對(duì)我說(shuō)過(guò),在他坎坷的一生中,劉海粟對(duì)他是十分器重的,曾經(jīng)多次在公開(kāi)場(chǎng)合講“現(xiàn)在山水陸儼少畫得好”。在當(dāng)時(shí)的環(huán)境下能這樣說(shuō),令我父親感動(dòng)不已,因此他對(duì)海粟老人充滿著感激之情,總想有所報(bào)答。有天,他很興奮地對(duì)我說(shuō),“要畫幅青綠山水送給劉海粟,他是很愛(ài)才的?!备赣H特意選了一張舊紙,精神特別好,情緒也很激動(dòng),似乎有要把他一生的功力和才華都宣瀉在畫紙上,前后畫了三個(gè)多星期才告完成:畫中線條細(xì)若游絲,堅(jiān)韌而有彈性,山石以北宗小斧劈皴法,崢嶸堅(jiān)錚,似乎有金屬的撞擊聲在空中回蕩。整個(gè)畫面色彩華麗奇古,雄健而靈氣橫溢,父親也頗為自得?!尽短搼妖S藏陸儼少書畫集·序二》】</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《鴛鴦戲水圖》(1959)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《毛主席〈念奴嬌·昆侖〉》(1960年代)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雨霽松高翠溪》(1961)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《觀瀑圖》(1961)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《一片江南水墨圖》(1961)</p><p class="ql-block">陸儼少記述:“藝術(shù)的魅力在于給人以新鮮感。而新鮮感的來(lái)源在于創(chuàng)造,所以我們反對(duì)泥古不化。泥古一定要化,要不泥。必須舉一反三,觸類旁通?!保?《山水畫芻議》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《江南山色圖冊(cè)》(之十)(1962)</p><p class="ql-block">款識(shí):桃花流水鱖魚肥。近數(shù)日,陸巷鎮(zhèn)前漁船畢集,因記。陸儼少于東洞庭山。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《數(shù)青草堂讀畫圖》(1962)(橫看)</p><p class="ql-block">款識(shí): 數(shù)青草堂讀畫圖。鏡塘先生多蓄古書畫,而其女公子惠翔方當(dāng)妙年,學(xué)畫有成,每棐幾請(qǐng)畫,縹帶緗纖,賢父子相與摩挲商論是,亦人間之至樂(lè)矣。圖成因復(fù)記之。壬寅三月陸儼少</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《筠青居圖卷》(1963)(橫看)</p><p class="ql-block">款識(shí): 筠青居圖,西爽兄榜所居曰筠青居,又曰書聲琴韻齋。窗外戛玉與弦上聲相和屬,于焉見(jiàn)主人之趣矣,故為圖之。癸卯,陸儼少并記</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《吳昌碩詩(shī)意圖軸》(1964)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《萬(wàn)山紅遍 層林盡染》(1965)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《宋人詩(shī)意冊(cè)》(之一)(1972)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《晨圖》</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《霧圖》</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雪圖》</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雨圖》(1975)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《毛主席〈沁園春·長(zhǎng)沙〉》(橫看)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《行書龔自珍詩(shī)》(橫看)(《虛懷齋藏陸儼少書畫集》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《黃山松云》(山水四屏之一)(1976)</p><p class="ql-block">款識(shí):黃山多松,松皆老壽,挺生石罅中,.云霧繞之,顯晦映帶,頃刻變幻,蔚為奇觀,蓋其雄峙東南,崔巍特甚,于焉見(jiàn)祖國(guó)河山之壯麗。亞君同志屬畫。儼少記。</p><p class="ql-block">詩(shī)堂釋文:黃岳磅礡東南,仙靈顯晦。穹極乎巖壑。厥山多老松怪石,崩崖峭壁,每云起風(fēng)振,萬(wàn)籟齊鳴,不啻海瀑之驟起,群峰趨走?;蝾惡醣囍?,蓋歸途惝恍,魂魄凄迷,濡毫為圖,有不容言辭陳說(shuō)者矣。所謂赧岱慚衡,亦其然乎,不其然乎。予二上黃山,領(lǐng)其奇詭,至今如在日前,夢(mèng)寐不能忘也。亞君同志屬畫因書,陸儼少記。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《峽江險(xiǎn)水》(山水四屏之二)(1976)</p><p class="ql-block">款識(shí):峽江險(xiǎn)水,予舊所經(jīng)歷,故為拈出,以諗今之習(xí)于安波恬瀾者,用為今昔比之一助云爾。亞君同志正。儼少并記。</p><p class="ql-block">詩(shī)堂釋文:大江自涪萬(wàn)而下,中經(jīng)三峽之險(xiǎn)灘,急湍悍礁,石伴劍戟,輕舟撞擊,破碎無(wú)完,以致行旅戒心,視為畏途。今則炸石平灘,蠲疏航道,遂使上下川江,如涉戶庭,后之來(lái)者,習(xí)見(jiàn)千里恬波,焉知往昔行旅之艱難。予故拈出寫此峽江險(xiǎn)水,因故以衡今,俾知夫幸生新時(shí)代,以有社會(huì)主義建設(shè)之偉大耳。亞君同志正之。陸儼少并記。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雁蕩奇峰瀑泉》(山水四屏之三)(1976)</p><p class="ql-block">款識(shí):雁蕩多奇峰異嶂,穹崖峭壁,瀑泉處處,云霧朝朝,山水之奇譎,甲于東南。予游雁蕩故有是圖,即請(qǐng)亞君同志正之。陸儼少并書。</p><p class="ql-block">詩(shī)堂釋文:有不至雁蕩者,未可語(yǔ)與泉石之勝。瀑掛千尺,巖闔雙扉,洞開(kāi)三面,景謝四時(shí),窅然深遠(yuǎn),隨形曲折,蓋天地設(shè)施,至是而智穹技盡,故詭變?nèi)f端,出人意表,不可方物。亞君同志屬畫即正。陸儼少并記。</p> <p class="ql-block">陸儼少《新安水庫(kù)》(山水四屏之四)(1976)</p><p class="ql-block">款識(shí):水庫(kù)廣五百八十平方公里,四圍皆山,自封山育林,一片郁茂,每雨過(guò)天霽,云嵐處處,索青繚白,清景無(wú)邊,遠(yuǎn)眺群山,幽思遐然。儼少為亞君同志畫。</p><p class="ql-block">詩(shī)堂釋文:予新安之行,時(shí)當(dāng)徂夏,溫風(fēng)既扇,草木敷榮。水庫(kù)漫衍廣斥,涵泳之族,生息其間,群峰過(guò)雨,景物鮮澄,遠(yuǎn)接重林,與空蒼然,極歡動(dòng)植之饒,亦愛(ài)云山之美,夢(mèng)寐不忘,爰寫之于圖畫。新安歸后寫奉亞君同志正之。丙辰七月,陸儼少并記。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《秋山霜林圖》(1976)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">〇賞讀陸儼少《秋山霜林圖》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(一群2025年12月)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">寥廓霜天紅紫光,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">峰巒疊翠映壑長(zhǎng)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">霜林經(jīng)秋凝絢爛,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">云崖歷久蘊(yùn)蒼茫。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">溪岸錯(cuò)落清曠美,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">云霧繚繞情趣昂。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">精神寄托顯風(fēng)骨,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">品格追求暢氣場(chǎng)。</span></p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《李白〈襄陽(yáng)歌〉》(1977)(橫看)(源自《虛懷齋藏陸儼少書畫集》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《峽江歷險(xiǎn)圖》(1978)</p><p class="ql-block">款識(shí):昔年予過(guò)峽江,親歷險(xiǎn)水,至今回想前游,猶有余悸,因?qū)懘藞D,聊記舊蹤。一九七八年十二月,陸儼少記。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《川江航船圖》(1978)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">〇賞讀陸儼少三峽主題畫作</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(一群2025年12月)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">古今畫壇堪為奇。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">魂系巴蜀筆墨癡,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">江流湍急奔涌貌,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">山勢(shì)跌宕魔幻姿。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">峽灘險(xiǎn)涂貯胸臆,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">云翻水怒鎖劍眉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">墨塊留白開(kāi)新韻,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">南宗山水稱宗師。</span></p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《名山圖冊(cè)(黃山)》(1978年)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雁蕩云泉圖》(1978)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雁蕩云瀑泉石》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《青城積翠圖》(1979)</p><p class="ql-block">款識(shí):宿雨初晴,青城如沐,云樹(shù)千重,積翠成墨。朝暉夕霏,月沒(méi)日出。天地?zé)o私,看之不足。一九七九年一月,宛翁陸儼少寫于湯山</p> <p class="ql-block">圖注:《春浦歸帆圖》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《太白詩(shī)意圖》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《富春秋艷圖》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《黃山松云》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《秋山云泉圖》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《石濤黃山詩(shī)意圖》(1979)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《巫峽高秋》(1979)(橫看)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少照像</p><p class="ql-block">〇王漪評(píng)述:陸儼少先生素來(lái)愛(ài)好游歷,志在印證傳統(tǒng),創(chuàng)立新法,能糅宋元各大家精髓,形成自家面貌,在中國(guó)畫壇異軍突起。 他優(yōu)注重用筆,點(diǎn)、線、面筆致清晰,起落有致,力透紙背,繁簡(jiǎn)輕重,濃淡干濕,疏密虛實(shí),極盡靈變。加上其長(zhǎng)期的積累和精湛嫻熟的基本功底,胸有丘壑,滿腹經(jīng)綸,造就了他的筆墨痕跡非具體筆墨之表象,而是他涵養(yǎng)性情、生命意識(shí)、“禪宗”徹悟的具體體現(xiàn);就此而言,他與歷代和近代諸大家相比,更能略勝一籌,進(jìn)入了“藝術(shù)的自由王國(guó)”?!尽短搼妖S藏陸儼少書畫集·序三》】</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《毛主席〈水調(diào)歌頭·重上井岡山〉》(源自《虛懷齋藏陸儼少書畫集》)</p><p class="ql-block">〇韓天衡評(píng)述:陸儼少初臨碑后學(xué)帖,鐘情于楊風(fēng)子《盧鴻草堂十志跋》的生、拙、大、稚,天真爛漫的意韻生趣,而能舍形取神,自成其古拗倔崛的風(fēng)貌。陸書線條圓健,骨氣洞達(dá)。他的書法得詩(shī)文與畫境滋養(yǎng),在其書作中可以看到山川云氣的氤氳翻涌。其以書入畫,也擅以畫入書,對(duì)布局謀篇,他尤具獨(dú)創(chuàng)性,尤其是書寫手卷,時(shí)若雪絮飄零,時(shí)如冰雹驟降,靜與動(dòng)、起與伏、斂與狂、疏與密、平與奇,隨心所欲地交替調(diào)節(jié),營(yíng)造出坐“過(guò)山車”般驚心動(dòng)魄的視覺(jué)沖擊力、感染力。(《百川入?!兰o(jì)海上書壇散論》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《李白〈望廬山瀑布〉》(1980)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">〇觀賞陸儼少書法藝術(shù)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(一群)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">詩(shī)書清香透墨翰,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">山川靈氣入筆端。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">行云流水韻律美,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">疾風(fēng)驚雷龍蛇歡。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">胸有丘壑勢(shì)倔偉,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">心無(wú)掛礙體腴寬。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">格調(diào)高雅奇特貌,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">沉著痛快耐人看。</span></p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《李長(zhǎng)吉詩(shī)》(源自《虛懷齋藏陸儼少書畫集》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《太湖帆影》(1980)</p> <p class="ql-block">圖注:《舍南舍北皆春水》(1980)</p> <p class="ql-block">圖注:《春山云起圖》(1980)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《吳興清遠(yuǎn)圖》(1981)</p><p class="ql-block">款識(shí):.趙鷗波有<span style="font-size:18px;">吳興清遠(yuǎn)圖,予取其意,參以盛子昭法成此。是皆浙人而寫家鄉(xiāng)風(fēng)味,故自有味也。一九八一年二月陸儼少并記</span></p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《峽江行圖》(1981)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">〇賞讀陸儼少《峽江行圖》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> (一群2025年12月)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">峽江九曲勢(shì)汪洋,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">筆底凝魂墨韻藏。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">中鋒遒勁開(kāi)雄奇,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">點(diǎn)染靈動(dòng)破霧茫。,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">峭壁千尋撐碧漢,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">奔泉萬(wàn)疊赴滄江。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鉤云畫水涵生趣,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">展卷濤聲響耳旁。</span></p> <p class="ql-block">圖注:《峽江險(xiǎn)水圖》(1981)</p><p class="ql-block">〇陸儼少記述:一幅畫打開(kāi)來(lái)第一眼接觸到讀者的就是氣息,畫的氣息和作者為人的氣息是一致的。所謂“人品既高,畫品不得不高”,氣息就是人品在畫面上的反映。【《陸儼少談藝錄》 】</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《雁蕩洞天圖》(1983)</p> <p class="ql-block">圖注:《西上太白峰》(1983)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《陶淵明詩(shī)意》(1983)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《巫山十二郁蒼蒼》(1983)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《楊萬(wàn)里詩(shī)意圖》(1984)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《杜甫詩(shī)意圖》(1984)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《雁蕩秋色圖》(1984)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《萬(wàn)壑千崖圖》(1986)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">題詠山水畫巨擘陸儼少</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> (一群2025年12月)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">一</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">唐宋詩(shī)意漢魏文,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">畫外功夫求七分。 </span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">博覽廣涉胸襟闊,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">筆底險(xiǎn)水飛瀑云。</span></p><p class="ql-block">二</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">意韻生趣留白奇,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">格調(diào)高古墨塊癡。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">行云流水堪絕詣,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">超凡脫俗稱大師。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">?三</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">黃山松云入翠微,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">洞庭帆影魚蟹肥。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">富春秋艷稻穗熟,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">雁蕩泉石隨人歸。</span></p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《杜陵詩(shī)意圖冊(cè)》(之三)(1988)</p><p class="ql-block">款識(shí):紫崖奔處黑,白鳥(niǎo)去邊明。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《杜陵詩(shī)意圖冊(cè)》(之十一)</p><p class="ql-block">款識(shí):巫峽曾經(jīng)寶屏見(jiàn),楚宮猶對(duì)碧峰疑。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《杜陵詩(shī)意圖冊(cè)》(之十五)</p><p class="ql-block">款識(shí):十月山寒重,孤城水氣昏。</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《峽江行旅圖》(1988)</p><p class="ql-block">〇陳佩秋記述:畫布置畫是從1977年一直到1983年。一開(kāi)始北京美協(xié)請(qǐng)我們?nèi)ケ本╋埖戤嫴贾卯?。第一年在北京,有一次有關(guān)方面問(wèn)我們,上海山水畫家哪個(gè)最好,我和謝稚柳就說(shuō),畫山水最好的就是陸儼少先生。第二年我們?nèi)ネ饨徊慨嫯嫊r(shí),就有陸先生了。(《海上生明月---上海書畫院畫師訪談錄·陳佩秋》)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《云山清話圖》(1989)</p> <p class="ql-block">圖注: 陸儼少《萬(wàn)木草堂圖》(1989)</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少《杜甫詩(shī)意圖》(1990)</p> <p class="ql-block">圖注:源自《陸儼少詩(shī)文題跋手稿》</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">〇賞讀《陸儼少詩(shī)文題跋手稿》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> (一群2025年12月)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">書卷猶窺丘壑姿,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">墨痕遒勁見(jiàn)瑰奇。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">筆端郁勃藏山水,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">文思奔涌瀉珠璣。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">古拙自含林下趣,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">雅逸不負(fù)硯邊癡。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">寸箋盡攬煙霞色,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鮮活氣息意感知。</span></p> <p class="ql-block">圖注:(同上)</p> <p class="ql-block">圖注:(同上)</p><p class="ql-block">蕭平評(píng)述: 細(xì)細(xì)品味儼少先生的書法,無(wú)論分書還是行草,總覺(jué)得很有畫意,除了章法安排的自如灑脫外,行筆間亦自有畫的意趣。以書入畫,以畫入書,是歷來(lái)造詣深厚的文人畫家的共同點(diǎn)。//儼少先生學(xué)到了楊風(fēng)子的精神,又斟酌了.蘇、米,加上青年時(shí)學(xué)碑的基礎(chǔ),最終形成自己的書風(fēng)。他既不同于古人,更不同于今人,兀自獨(dú)立于書壇。(《胸中一段奇——陸儼少藝術(shù)試論》)</p> <p class="ql-block">圖注:(同上)</p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">〇沁園春·題詠陸儼少詩(shī)文題跋手卷</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(一群2025年12月)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">行云流水,舒卷自如,激情奔涌??磳懸夂材?shī)書浸染,氣韻靈動(dòng),瀟灑從容。點(diǎn)畫沉著,體勢(shì)倔偉,悠悠古拗奇幻松。重行旅,寄情山水間,丘壑貯胸。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">崇尚古碑筑基,定格虛白凝式書風(fēng)。借東坡南宮,暢氣增勢(shì);上溯右軍,脈息貫通。筆硯抒懷,雅趣橫生,傲立書壇贊儼公。享盛譽(yù),詩(shī)書畫三絕,博覽稱雄。</span></p> <p class="ql-block">圖注: 源自上海嘉定陸儼少藝術(shù)院</p> <p class="ql-block">圖注:陸儼少書畫創(chuàng)作身影。</p><p class="ql-block">書畫界部分人士對(duì)陸儼少評(píng)價(jià):</p><p class="ql-block">〇陸儼少氏,天才學(xué)力皆可觀。(黃賓虹)</p><p class="ql-block">〇古道盎然,于今罕覯。(高二適)</p><p class="ql-block">〇誠(chéng)無(wú)愧三絕之譽(yù)。(潘伯鷹)</p><p class="ql-block">〇下筆險(xiǎn)夷紛萬(wàn)態(tài),陸翁畫妙世間無(wú)。(趙樸初)</p><p class="ql-block">〇畫到了自由王國(guó)的境界。(李可染)</p><p class="ql-block">〇青筆爛漫,風(fēng)格自立,蓋數(shù)百年來(lái)得未曾有。(謝稚柳)</p><p class="ql-block">〇行云流水,格高矩嚴(yán),并世罕見(jiàn),嘆觀止焉。(商承祚)</p><p class="ql-block">〇當(dāng)今王叔明。(啟功)</p><p class="ql-block">(來(lái)源:上海嘉定“陸儼少藝術(shù)院”展版)</p> <p class="ql-block">圖照來(lái)源//參閱文獻(xiàn):</p><p class="ql-block">〇《陸儼少畫集》(人民美術(shù)版2005年6月)</p><p class="ql-block">〇《虛懷齋藏陸儼少書畫集》(上海人民美術(shù)版2008年1月)</p><p class="ql-block">〇《陸儼少詩(shī)文題跋手稿》(西泠印社2003年6月)</p><p class="ql-block">〇《陸儼少談藝錄》(上海人民美術(shù)版2017年4月)</p><p class="ql-block">〇《書畫巨匠藝庫(kù)·陸儼少》(上海人民美術(shù)版2018年1月)</p><p class="ql-block">〇《中國(guó)畫名師課徒畫稿?陸儼少》</p><p class="ql-block">〇上海嘉定陸儼少藝術(shù)院藏品</p><p class="ql-block">〇《吳昌碩紀(jì)念館藏品集》(上海書畫版2014年8月)</p><p class="ql-block">〇《辭?!罚ㄉ虾^o書版1999年)</p><p class="ql-block">〇《朵云軒藏品第九集》(上海書畫版2017年8月)</p><p class="ql-block">〇韓天衡《百川入海——二十世紀(jì)海上代表性書家作品萃編》(上海書畫版2021年12月)</p><p class="ql-block">〇王悅陽(yáng)《海上生明月---上海書畫院畫師訪談錄》(上海文化版2015年8月)</p><p class="ql-block">〇《書與畫》(2018年第12期)</p><p class="ql-block">〇《文匯報(bào)》2019年11月13日《藝術(shù)版》</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">謝謝大家的關(guān)注!</p>